Làm mẹ, ai cũng mong con yêu phát triển khỏe mạnh và đạt các mốc chiều cao, cân nặng chuẩn. Việc theo dõi thường xuyên chỉ số cơ thể của trẻ là một cách giúp mẹ đảm bảo bé yêu đang lớn lên toàn diện. Dưới đây là bảng chiều cao, cân nặng của trẻ theo chuẩn WHO, cùng những lời khuyên bổ ích để mẹ có thể đồng hành cùng bé trên hành trình phát triển.
Bảng Chiều Cao, Cân Nặng Chuẩn WHO Của Trẻ Từ 0-18 Tuổi
Dưới đây là bảng tổng hợp chiều cao và cân nặng của trẻ từ sơ sinh đến 18 tuổi theo chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Các chỉ số được chia theo độ tuổi và giới tính, giúp bố mẹ dễ dàng theo dõi sự phát triển của bé.
1. Bé Gái Từ 0 Đến 18 Tuổi
Tuổi | Cân nặng (kg) | Chiều cao (cm) |
Sơ sinh | 3.31 | 49.2 |
1 tháng | 4.35 | 53.8 |
6 tháng | 7.53 | 64.1 |
12 tháng | 9.25 | 74.1 |
2 tuổi | 12.02 | 85.5 |
3 tuổi | 14.29 | 94 |
5 tuổi | 17.92 | 107.9 |
10 tuổi | 31.98 | 138.4 |
15 tuổi | 52.16 | 159.7 |
18 tuổi | 56.7 | 163 |
2. Bé Trai Từ 0 Đến 18 Tuổi
Tuổi | Cân nặng (kg) | Chiều cao (cm) |
Sơ sinh | 3.3 | 49.8 |
1 tháng | 4.4 | 54.8 |
6 tháng | 7.94 | 67.5 |
12 tháng | 9.66 | 75.7 |
2 tuổi | 12.47 | 86.8 |
3 tuổi | 14.06 | 95.2 |
5 tuổi | 18.37 | 109.2 |
10 tuổi | 32 | 138.4 |
15 tuổi | 56.02 | 170.1 |
18 tuổi | 70.3 | 177 |
Cách Xác Định Tình Trạng Sức Khỏe Của Trẻ
Mặc dù bảng chiều cao và cân nặng trên mang tính tham khảo, mẹ có thể kết hợp thêm chỉ số BMI (Body Mass Index) để đánh giá cụ thể hơn tình trạng sức khỏe của bé:
- Công thức BMI: BMI = Cân nặng (kg) / (Chiều cao x Chiều cao) (m).
- Ý nghĩa chỉ số BMI:
- <18.5: Bé có thể đang thiếu cân.
- 18.5-24.9: Bé có cân nặng bình thường.
- ≥25: Bé có nguy cơ thừa cân hoặc béo phì.
Cân Nặng Và Chiều Cao Trung Bình Của Trẻ Sơ Sinh
Trẻ sơ sinh thường có chiều cao trung bình khoảng 49,5 cm và cân nặng trung bình khoảng 3,175 kg. Đây là giai đoạn bé tăng trưởng rất nhanh trong những tuần đầu đời. Các mẹ cần chú ý bổ sung dinh dưỡng cho bé thông qua sữa mẹ hoặc sữa công thức để đảm bảo bé phát triển khỏe mạnh.
Giai Đoạn 12 – 24 Tháng Tuổi
Ở độ tuổi này, hầu hết các bé sẽ phát triển thêm từ 10 đến 12 cm và tăng khoảng 2,27 kg. Lúc này, trẻ bắt đầu trông cứng cáp hơn và hoạt động thể chất nhiều hơn. Việc cung cấp các bữa ăn đầy đủ dưỡng chất đóng vai trò quan trọng để hỗ trợ sự tăng trưởng đều đặn.
Giai Đoạn Từ 2 – 5 Tuổi
Trẻ từ 2 đến 5 tuổi thường tăng cân trung bình khoảng 1,996 kg mỗi năm. Chiều cao cũng tăng đáng kể, thêm khoảng 8 cm trong giai đoạn từ 2 đến 3 tuổi, và khoảng 7 cm từ 3 đến 4 tuổi. Đặc biệt, khi trẻ đạt từ 24 đến 30 tháng, bé đã đạt được một nửa chiều cao của người trưởng thành. Đây là giai đoạn phát triển quan trọng, yêu cầu sự theo dõi chặt chẽ từ bố mẹ để đảm bảo trẻ luôn đạt chuẩn chiều cao và cân nặng.
Giai Đoạn Từ 5 – 8 Tuổi
Trong giai đoạn từ 5 đến 8 tuổi, chiều cao của trẻ thường tăng từ 5 đến 8 cm mỗi năm, trong khi cân nặng tăng từ 2 đến 3 kg mỗi năm. Đây cũng là lúc trẻ bước vào giai đoạn học tập và vận động nhiều hơn, do đó, chế độ dinh dưỡng cân bằng và thời gian nghỉ ngơi hợp lý là điều cần thiết để trẻ phát triển toàn diện.
Sự Khác Biệt Theo Giới Tính Và Giai Đoạn Phát Triển
Chiều cao và cân nặng trung bình của trẻ thay đổi tùy theo giới tính và từng giai đoạn phát triển. Trẻ trai thường có xu hướng cao và nặng hơn trẻ gái trong cùng độ tuổi. Tuy nhiên, sự khác biệt này chỉ mang tính tương đối và mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ nếu nhận thấy con có dấu hiệu chậm phát triển hoặc vượt quá ngưỡng chuẩn.
Lưu Ý Quan Trọng Về Chiều Cao Và Cân Nặng Của Trẻ
Trẻ em thường trải qua các bước phát triển vượt bậc, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì. Đây là thời điểm cơ thể trẻ tăng trưởng nhanh chóng về cả chiều cao lẫn cân nặng. Tuy nhiên, mỗi bé sẽ có nhịp độ phát triển riêng, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt.
Dinh dưỡng đóng vai trò đặc biệt quan trọng, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. Việc áp dụng các chế độ ăn kiêng cho trẻ không được khuyến khích, vì điều này có thể gây ra các vấn đề như thiếu hụt dinh dưỡng, loãng xương hoặc dậy thì muộn. Do đó, hãy đảm bảo trẻ ở bất kỳ độ tuổi nào cũng nhận được đủ dưỡng chất từ các nguồn thực phẩm lành mạnh.
Cách Đo Chiều Cao Chính Xác Cho Trẻ Sơ Sinh
Để đo chiều cao cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, bố mẹ cần áp dụng phương pháp đo chiều dài ở tư thế nằm. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:
- Đặt trẻ nằm trên một mặt phẳng cố định, như giường hoặc sàn nhà. Hãy chắc chắn rằng trẻ không đi giày dép hoặc mang bất kỳ đồ dùng cá nhân nào.
- Chuẩn bị một chiếc thước dây và đặt song song với chiều dài cơ thể trẻ.
- Giữ đầu gối trẻ ở tư thế duỗi thẳng, để hai gót chân chạm nhau.
- Đo chiều dài từ chóp đầu đến gót chân của trẻ. Đọc kết quả một cách chính xác đến từng milimet.
Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Chiều Cao Và Cân Nặng Của Trẻ
Chiều cao và cân nặng của trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, từ di truyền đến môi trường sống và chế độ dinh dưỡng.
Yếu Tố Di Truyền
Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chiều cao và cân nặng của trẻ. Nếu bố mẹ có thể trạng thấp, nhẹ cân, trẻ có khả năng thừa hưởng đặc điểm này. Tuy nhiên, di truyền không phải là yếu tố duy nhất quyết định sự phát triển. Chế độ dinh dưỡng và các yếu tố môi trường cũng góp phần đáng kể, giúp trẻ cải thiện những hạn chế về gen di truyền.
Trẻ Sinh Non Hoặc Sinh Sau Ngày Dự Sinh
Thời điểm sinh ảnh hưởng nhiều đến cân nặng và chiều cao ban đầu của trẻ. Trẻ sinh non thường có cân nặng thấp hơn mức trung bình, trong khi trẻ sinh sau ngày dự sinh có thể nặng hơn so với chuẩn. Những khác biệt này có thể được bù đắp dần thông qua chế độ chăm sóc và dinh dưỡng phù hợp trong những năm đầu đời.
Sức Khỏe Của Mẹ Trong Thời Kỳ Mang Thai
Tình trạng sức khỏe của mẹ bầu có tác động lớn đến sự phát triển của trẻ. Mẹ không được chăm sóc tốt, thiếu dinh dưỡng, hoặc sử dụng chất kích thích như thuốc lá, rượu, ma túy có thể khiến trẻ sinh ra bị nhẹ cân. Ngược lại, mẹ mắc tiểu đường thai kỳ hoặc tăng cân quá mức có thể khiến trẻ nặng cân hơn bình thường. Một chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất là điều cần thiết để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi.
Giới Tính Của Trẻ
Trẻ trai thường có xu hướng cao và nặng hơn so với trẻ gái cùng độ tuổi. Điều này là do sự khác biệt về sinh học và nội tiết tố giữa hai giới tính.
Nội Tiết Tố
Các hormone tăng trưởng và hormone tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ. Nếu trẻ bị mất cân bằng nội tiết, như thiếu hormone tăng trưởng hoặc hormone tuyến giáp thấp, quá trình phát triển có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Việc theo dõi và can thiệp sớm là rất cần thiết.
Các Bệnh Lý Mạn Tính Hoặc Di Truyền
Những rối loạn di truyền như hội chứng Down, Turner hoặc Noonan có thể làm chậm quá trình phát triển của trẻ. Ngoài ra, các bệnh lý mạn tính như ung thư, bệnh thận, xơ nang hoặc vấn đề tiêu hóa cũng ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng, làm giảm cân nặng và chiều cao so với mức trung bình.
Thời Gian Ngủ
Giấc ngủ có mối liên hệ mật thiết với sự phát triển chiều cao của trẻ. Trong giấc ngủ sâu, cơ thể sản xuất nhiều hormone tăng trưởng, giúp thúc đẩy quá trình phát triển xương và cơ bắp. Trẻ sơ sinh ngủ nhiều thường có xu hướng phát triển chiều cao tốt hơn.
Sử Dụng Thuốc
Việc sử dụng một số loại thuốc, đặc biệt là corticosteroid, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ. Nếu trẻ cần điều trị lâu dài với các loại thuốc này, bố mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để hạn chế tối đa các tác động phụ.
Loại Sữa Trẻ Đang Sử Dụng
Trong năm đầu tiên, trẻ bú mẹ thường tăng cân chậm hơn trẻ bú sữa công thức, nhưng lại có tốc độ tăng trưởng đều hơn. Đến khoảng 2 tuổi, cân nặng của trẻ bú mẹ và trẻ bú sữa công thức thường tương đương nhau. Dinh dưỡng từ sữa, dù là sữa mẹ hay sữa công thức, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển ban đầu của trẻ.
Cách Giúp Bé Phát Triển Toàn Diện Chiều Cao Và Cân Nặng
Để hỗ trợ trẻ phát triển tối ưu về chiều cao và cân nặng, bố mẹ nên tập trung vào các yếu tố có thể kiểm soát được, như chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt và các hoạt động hàng ngày. Những thay đổi tích cực này sẽ giúp trẻ đạt được mốc phát triển vượt trội mà không bị hạn chế bởi các yếu tố như di truyền hay giới tính.
Bổ Sung Đầy Đủ Sữa Mẹ Hoặc Sữa Công Thức
Sữa mẹ hoặc sữa công thức là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu trong những năm đầu đời của trẻ. Đặc biệt, khi bé được 6 tháng tuổi, nhiều bố mẹ bắt đầu cho bé uống nước để giải khát. Tuy nhiên, nước không chứa calo hay dưỡng chất, do đó không hỗ trợ quá trình tăng cân hoặc chiều cao. Thay vào đó, hãy duy trì việc sử dụng sữa mẹ hoặc sữa công thức để cung cấp đủ calo và chất dinh dưỡng cần thiết.
Một số loại sữa công thức có thể tham khảo để thúc đẩy sự phát triển của trẻ là sữa bột giàu dưỡng chất như sữa Morinaga, phù hợp cho trẻ từ 6-12 tháng tuổi.
Thêm Bữa Phụ Cho Bé
Bữa phụ đóng vai trò quan trọng trong việc bổ sung thêm năng lượng và dưỡng chất cho trẻ, đặc biệt khi bé đã ăn tốt các bữa chính. Bố mẹ có thể thêm một bữa phụ vào lịch ăn của bé, như sữa chua, trái cây hoặc món ăn nhẹ giàu dinh dưỡng. Trung bình, thời gian tốt nhất để bổ sung bữa phụ là khoảng 2 tiếng sau khi bé thức dậy. Điều này giúp cơ thể bé hấp thụ dưỡng chất hiệu quả hơn, hỗ trợ tăng trưởng về chiều cao và cân nặng.
Xây Dựng Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh

Một chế độ ăn uống cân bằng là yếu tố then chốt để trẻ phát triển toàn diện. Bố mẹ cần lưu ý:
- Tăng cường các loại rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất xơ và vitamin.
- Chọn nguồn protein lành mạnh từ thịt gà, thịt bò, cá hoặc các loại đậu như đậu lăng, đậu nành.
- Sử dụng các sản phẩm sữa ít béo hoặc tách béo, bao gồm sữa chua, phô mai để cung cấp canxi cho xương phát triển.
- Hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và đồ ăn nhanh để tránh tăng cân không lành mạnh.
- Nhắc nhở bé uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ trao đổi chất.
Hạn Chế Việc Ăn Vặt Không Lành Mạnh
Ăn vặt không lành mạnh là nguyên nhân chính gây cản trở sự phát triển của trẻ. Những thực phẩm giàu đường, nhiều calo nhưng ít dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến cân nặng mà còn làm giảm khả năng hấp thụ các dưỡng chất quan trọng. Thay vì các món ăn vặt thông thường, mẹ nên thay thế bằng những thực phẩm giàu dưỡng chất như:
- Rau củ (cà rốt, bông cải xanh).
- Trái cây tươi (táo, chuối, việt quất).
- Cá giàu omega-3 để thúc đẩy sức khỏe não bộ và hệ miễn dịch.
Khuyến Khích Bé Hoạt Động Thể Chất
Hoạt động thể chất là cách tốt nhất để tăng cường sức khỏe tổng thể của trẻ. Các hoạt động như chạy, nhảy, bơi lội, đạp xe hoặc nhảy dây không chỉ giúp trẻ phát triển chiều cao mà còn giảm nguy cơ béo phì và căng thẳng. Đối với trẻ từ 3-5 tuổi, mẹ có thể khuyến khích bé vận động càng nhiều càng tốt trong ngày. Với trẻ từ 6-18 tuổi, nên duy trì ít nhất 60 phút hoạt động thể chất mỗi ngày để hỗ trợ phát triển toàn diện.
Giảm Thời Gian Tiếp Xúc Với Thiết Bị Điện Tử
Việc sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều có thể làm giảm thời gian vận động và gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến nghị, trẻ từ 2 tuổi trở xuống không nên xem tivi. Với trẻ lớn hơn, mẹ nên giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử không quá 2 giờ mỗi ngày và khuyến khích bé tham gia các hoạt động cùng gia đình để tăng tương tác.
Đảm Bảo Bé Ngủ Đủ Giấc Và Đúng Giờ
Giấc ngủ là yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển chiều cao và cân nặng. Trong giấc ngủ, cơ thể trẻ sản xuất hormone tăng trưởng, thúc đẩy quá trình tái tạo xương và cơ bắp. Trung bình, trẻ cần ngủ từ 9-12 tiếng mỗi ngày, tùy theo độ tuổi. Mẹ nên duy trì giờ đi ngủ cố định và tạo không gian thoải mái để bé có giấc ngủ sâu và chất lượng.
Theo dõi và hỗ trợ trẻ phát triển chiều cao, cân nặng chuẩn không chỉ giúp mẹ đảm bảo con yêu khỏe mạnh mà còn tạo nền tảng vững chắc cho tương lai. Hãy áp dụng chế độ dinh dưỡng cân bằng, khuyến khích vận động và đảm bảo giấc ngủ chất lượng để bé đạt các mốc tăng trưởng lý tưởng. Nếu cần, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để đồng hành cùng bé trên hành trình phát triển toàn diện.